Schemat chromatyczny Eugène Chevreula pokazujący komplementarne kolory i inne zależności, 1855,
charleenbrunke.files.wordpress.com, CC BY 3.0
Popatrzmy na planszę z nazwami, która raz jest zgodna z zapachowym modelem koloru, a z drugiej strony jest opozycyjna do natywnych barw skojarzeniowych.
Czy czerwona trawa, albo granatowo-fioletowa cytryna jest wiarygodna, czy zaskakująca?
Warto przybliżyć tę barwną relację - stąd przywołana pomarańcza, która ma kolor, aromat i smak pomarańczowy, jest jak najbardziej oczywistym skojarzeniem.
Ok, to przeciwieństwa barwne mamy już wskazane, więc pójdźmy dalej i sięgnijmy teraz po skojarzenia zapachów z barwami,
robi się ciekawie, prawda?
Dominacja wzroku
Świat zdominowany przez wzrok jest zubożony głównie do doznań wizualnych. Stąd kształt, barwy, liternictwo, grafika.
To praktycznie jedyny* dookólny bodziec 3D, rozchodzi się w każdą stronę, bez potrzeby dodawania energii, zasilaczy kabli innych niezbędnych urządzeń oferujących energię.
Póki co zjawisko dyfuzji ma się dobrze, zatem substancje wonne z produktów papierowych rozchodzą się samoistnie w przestrzeni - z uwzględnieniem zasady: im cieplej i wietrzniej, tym szybciej.
*Wszystkie źródła dźwięku, występujące w praktyce, są bardziej lub mniej kierunkowe.
01
Świat zdominowany przez wzrok jest zubożony głównie do doznań wizualnych. Stąd kształt, barwy, liternictwo, grafika.
A dźwięk?
Chcemy próbować zastosować jeszcze dźwięk, tylko jak włożyć baterie do każdego produktu.
Można pokusić się również o smak, ale choć to nie niemożliwe, jest bardziej złożone.
Więc dlaczego zapach?
To praktycznie jedyny* dookólny bodziec 3D, rozchodzi się w każdą stronę, bez potrzeby dodawania energii, zasilaczy kabli innych niezbędnych urządzeń oferujących energię.
Są urządzenia dedykowane do dystrybucji woni na duże przestrzenie, to jednak przypomina hurtowe wdmuchiwanie zapachu, z pominięciem refleksji, że półki, produkty mogą pachnieć inaczej, gdyby zapach pochodził np. z pudełek.
Można stworzyć mini wyspę zapachową, małą przestrzeń doznań węchowych, stosując pachnący papier i pachnące produkty.
Póki co zjawisko dyfuzji ma się dobrze, zatem substancje wonne z produktów papierowych rozchodzą się samoistnie w przestrzeni - z uwzględnieniem zasady: im cieplej i wietrzniej, tym szybciej.
*Wszystkie źródła dźwięku, występujące w praktyce, są bardziej lub mniej kierunkowe.
Zgodność barwy z modelem skojarzeń węchowych
Biorąc do ręki dojrzałą cytrynę wiemy, że jest żółta i z natury ma przypisany kolor cytrynowy.
02
Biorąc do ręki dojrzałą cytrynę wiemy, że jest żółta i z natury ma przypisany kolor cytrynowy.
Możemy wyobrażać sobie jej barwę, dołóżmy pamięć faktury skórki, smaku, cytrusowej woni i jeśli uruchomią się ślinianki, to mamy bez mała kompletne doznanie zmysłowe.
Prezentowanie zapachu oparte wprost np. o model cytryny jest uprzywilejowanym skrótem asocjacyjnym.
Warto jednak przy prezentacjach i ekspozycji woni, wybierać takie modele zgodności barw i zapachu, które przybliżają odbiorcę do bezpośrednich skojarzeń.
Nie wyklucza to oczywiście używania kompletnych niezgodności, do wywoływania efektów zaskoczeń i wonnych pułapek wyobraźni.
Poprawność czy zaskoczenie
Idźmy dalej, produkt, skuteczna reklama, dobry materiał reklamowy, to taki który wywołuje emocje!
03
Dlaczego piszemy o swoistej metamerii zapachowej? Aby dobrać barwy do zapachu, albo zapach do barw, projektując opakowanie, czy każdą inną pracę, którą będzie oglądał i wąchał klient, można się zastanawiać, co do siebie pasuje, albo co nie pasuje, czy barwa i zapach jest spójny, czy też kompletnie nie pasuje - przykład Pomarańcza.
Idźmy dalej, produkt, skuteczna reklama, dobry materiał reklamowy, to taki który wywołuje emocje!
Teraz dochodzimy do sedna.
Chcemy żeby nasza praca-rzecz została zauważona i idziemy w poprawność, a pomarańcza będzie pomarańczowa?
Czy przykładowo ubieramy pomarańczową pomarańczę w zapach ogórka?
To wyjątkowo elastyczny i wielowymiarowy obszar kreacji dla projektantów i grafików, jak również dla osmoodorystów i osób zajmujących się zapachami, czy też wdrażaniem produktów opartych o doznania olfaktoryczne.
Zapach ma charakter publiczny, więc wszyscy demokratycznie go wąchają.
Wonna potęga elastyczności
Powąchane zapachy są dokładnie i szybciej identyfikowane, jeśli mają barwę semantycznie powiązaną z zapachem (Distel and Hudson, 2001; Engen 1972).
Badania i eksperymenty pokazują również, że ludzki wzrok i zmysł węchu działają w koordynacji (Gilbert, Martin i Kemp).
Oznacza to, że wyższe dopasowanie między tymi typami wskazówek może zwiększyć reakcje konsumentów.
Z drugiej strony badania skupiające się na wpływie projektowania wskazówek wykonawczych w reklamie sugerują, że niespójny projekt zapachowo-kolorystyczny może uczynić reklamę bardziej złożoną, zaskakującą i podniecającą (Alden, D. L., Mukherjee, A., & Hoyer 2000), a bardziej złożone projekty wizualne są zwykle mocniej angażujące i lubiane (Palmer 1999).
W szczególności stwierdzono, że wskazówki kolorystyczne, które są niezgodne z innymi elementami reklamy, pozytywnie wpływają na zapamiętywanie i rozpoznawanie (Moore, Stammerjohan i Coulter 2005).
Przywołajmy jeszcze raz tę myśl, im niższy stopień zgodności koloru i zapachu, tym silniejsze mogą być reakcje konsumentów na reklamę.
Brzmi jak idealne rozwiązanie, jednak tu też są niespodzianki, o których napiszemy w kolejnych wpisach.
Na całym świecie zwykli ludzie i przedstawiciele biznesu, zaczynają sobie uświadamiać moc zapachu